Column Shirin Bemelmans-Lalezari: Wees menselijk
Het Magazine Medisch Specialist besteed deze editie aandacht aan het tienjarig bestaan van het Platform Medisch Specialisten Patiëntveiligheid. In hoeverre is de veiligheid in de zorg het afgelopen decennium verbeterd? Is er minder vermijdbare schade aan patiënten en waar komt dat dan door? En is vermijdbare schade eigenlijk wel te voorkomen? Shirin Bemelmans-Lalezari, cardiothoracaal chirurg in UMC Utrecht, reflecteert.
‘Patiëntveiligheid is wat mij betreft nauw verweven met het gebod “Gij zult niet schaden”. Wij willen onze patiënten helpen, niet schaden. Om dat te kunnen, worden we opgeleid tot zelfstandig handelende en denkende medisch specialisten. Gedrevenheid en perfectionisme - toch al natuurlijke eigenschappen van een groot deel van onze beroepsgroep - worden daarbij omarmd en gestimuleerd. Deze route kan ook een valkuil zijn. Vaak horen we weer dat stemmetje in ons hoofd: “Ik moet dit toch zélf kunnen, ook als het lastig wordt.” Dit stemmetje weerhoudt ons van het stellen van de simpele vraag: “Ik weet niet helemaal zeker of ik hier linksaf of rechtsaf moet. Normaal zou ik kiezen voor rechtsaf, maar nu twijfel ik. Wat zou jij doen?”
En dat is begrijpelijk: door de vraag te stellen, erkennen we dat we een fout zouden kunnen maken. Dat kan een wankel gevoel geven, want ons is met de paplepel ingegoten dat je fouten te allen tijde moet zien te voorkomen. Soms komt daar de angst voor het kritische oordeel van de ander nog bij. Zo zit de angst voor fouten bij sommigen heel diep.